11.124 ชั่วโมงช้อปปิ้งคนไม่มีคนรัก ย้อนดูจุดเริ่มแรก ความยิ่งใหญ่ ผลปรากฏว่า จากการเปลี่ยนแปลงวงการช็อปปิ้งออนไลน์
วันที่ 11 เดือนพฤศจิกายน 2564 เดอะสเตรตส์ไทมส์ กล่าวว่า ในมาเลเซีย นักช้อปเริ่มชินชากับการตั้งหน้าตั้งตาคอยการลดราคาออนไลน์ครั้งใหญ่อย่างวันที่ 7 กรกฎาคม (7.7) 9 ก.ย. (9.9) หรือ 12 ธันวาคม (12.12)
หรือแม้กระทั้งใน “วันคนไม่มีคนรัก” 11 เดือนพฤศจิกายน ซึ่งเป็นจุดเริ่มแรกของโปรโมชั่นวันเลขคู่ทั้งหลายทั้งหมด
ในประเทศจีน นิสิตมหาวิทยาลัยที่ยังโสดจะเฉลิมฉลองวันนี้ โดยตั้งชื่อว่าเป็น “วันต้านทานวาเลนไทน์” ก่อนที่ร้านขายปลีกออนไลน์อย่าง “อาลีบาบา” จะจับเอาวันสำหรับเหล่าคนไม่มีคนรักนี้มาเผยแพร่ให้มีชื่อเสียงในฐานะ “เทศกาลช้อปปิ้งออนไลน์”
เวลานี้เทศกาลช้อปปิ้งดังที่กล่าวถึงมาแล้วพัฒนาจนถึงมีนามแฝงว่า 11.11 แล้วก็ถูกใช้อย่างกว้างขวางเพื่อเหมาะสมกับสิ่งที่ต้องการของชาวมาเลเซีย เช่นการสตรีมเนื้อหาแล้วก็เกมแบบสด เพื่อรองรับความสนุกสนานแล้วก็นำความสำราญมาสู่ผู้ใช้ ที่นอกจากไปจากแนวทางการขายเชิงธุรกรรม
ย้อนกลับไปในปี 2555 เมื่อแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ Lazada (ลาซาด้า) ได้เข้าถึงมาเลเซีย การซื้อของออนไลน์เพียงอย่างเดียวนั้นเป็นเรื่องแปลกใหม่สำหรับตรงนั้น วิสาหกิจขนาดกึ่งกลางแล้วก็ขนาดย่อม (SMEs) แล้วก็แบรนด์ต่างๆยังคงระแวดระวังในหัวข้อนี้ เหมือนกันกับผู้ใช้ชาวมาเลเซีย
แม้จะไม่ค่อยดังนัก แม้กระนั้นลาซาด้าได้เปิดตัวแนวทางการขาย 11.11 คราวแรกในปี 2556 โดยได้รับแรงบันดาลใจจากเทศกาลช้อปปิ้งออนไลน์ที่บรรลุผลสำเร็จอย่างล้นหลามของจีน โดยเรียกว่าสัปดาห์ปฏิรูปออนไลน์ (Online Revolution Week) กระทั่งกลายเป็นที่นิยม
11.11 เอฟเฟกต์
11.11 เป็นวันที่ยอดจำหน่ายในอีคอมเมิร์ซเยอะที่สุดในรอบปี มีการยกฐานะอุตสาหกรรมสู่มาตรฐานแล้วก็มาตรฐานใหม่ทุกปี
ปี 2563 ลาซาด้าทำลายสถิติเทศกาลช้อปปิ้ง 11.11 โดยมีผู้ใช้มากกว่า 40 ล้านคนแล้วก็ผู้ขาย 400,000 รายที่ร่วมสำหรับเพื่อการขายวันเดียวทั่วทั้งภูมิภาค ผู้ขายกว่า 8,000 ราย ซึ่งส่วนมากเป็น SMEs ทำเงินได้มากกว่า 10,000 เหรียญสหรัฐ (41,600 ริงกิต) ภายในช่วงระยะเวลา 24 ชั่วโมง
11.11 ได้กลายเป็นงานสำคัญสำหรับผู้ขายออนไลน์เยอะมากๆแล้วก็ผู้ที่บรรลุผลสำเร็จใช้เวลาเกือบจะหกเดือนสำหรับเพื่อการเตรียมตัวล่วงหน้าสำหรับวันชี้ชะตา พวกเขาใช้เวลานี้เพื่อหาออร์เดอร์ จ้างพรีเซนเตอร์ แล้วก็สร้างการเข้าชมสำหรับหน้าออนไลน์ของตน เพื่อนำไปสู่แนวทางการขายครั้งใหญ่ที่สุดแห่งปี
สำหรับบางบุคคล เทศกาลช้อปปิ้งวันเดียวนี้ คือขณะที่พวกเขาสามารถเก็บยอดจำหน่ายได้มากที่สุดในรอบปี แล้วก็ยังเป็นโอกาสที่จะทำให้ทุกสายตาในประเทศเห็นธุรกิจของพวกเขา เพราะเมื่อจำนวนการใช้งานบนลาซาด้าถึงขีดสุด แบรนด์ต่างๆจะได้เจอกับลูกค้ากลุ่มใหม่ แล้วก็แนวทางการขายในวัน 11.11 อาจทำให้ผู้ซื้อที่ซื้อครั้งเดียวกลายเป็นลูกค้าที่กลับมาซื้อซ้ำตลอดทั้งปี
ทั้งหมดทั้งปวงนี้คือผลกระทบที่ 11.11 มีต่อธุรกิจ
ด้านใน 24 ชั่วโมง แบรนด์หรือผลิตภัณฑ์อาจกลายเป็นที่นิยม ทำให้ผู้ขายออนไลน์สามารถขยายกิจการของตนได้อย่างเร็วในชั่วข้ามคืน
หนึ่งในผู้ขายของในลาซาด้า กล่าวมาว่า “ที่ผ่านมาเราเป็นร้านรวงบนเฟซบุ๊ก แม้กระนั้นกับลาซาด้า เราสังเกตว่าเราสามารถเข้าถึงผู้คนได้มากขึ้น เนื่องจากว่าเป็นแพลตฟอร์มที่ปลอดภัยกว่า เพราะมีการคุ้มครองป้องกันผู้ซื้อ อันที่จริง ยอดจำหน่ายของเราเพิ่มขึ้น 800% ในปีแรกที่เรามีส่วนร่วมสำหรับเพื่อการขาย 11.11”
11.11 เป็นเรื่องธุรกิจอย่างเดียวไหม ?
เอบีซีนิวส์ ตอบง่ายๆว่า “ไม่” นอกจากการช้อปปิ้งแล้ว ยังมีการจัดงานกิจกรรมทางด้านวัฒนธรรมในคืนวันที่ 11 เดือนพฤศจิกายนอีกด้วย
แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซหลายแห่งจัดงานกาล่าสุดงดงาม เคยมีนักแสดงดังอย่าง “เทย์เลอร์ สวิฟต์” แล้วก็ “ฟาร์เรลล์ วิลเลียมส์” ร่วมงานในปีกลายๆด้วย ทั้งยังตัวรายการยังได้ถ่ายทอดทางโทรทัศน์ดาวเทียมระหว่างชาติ แล้วก็แพลตฟอร์มสตรีมมิ่งออนไลน์ ซึ่งยั่วยวนใจผู้ชมหลายพันล้านคน
ปี 2563 “เคหน เพอร์รี” นักแสดงดังอีกคน ได้ส่งคลิปไปที่งานกาล่าดินเนอร์ในจีนเพื่อเฉลิมฉลองวันคนไม่มีคนรัก
ด้วยส่วนลดแล้วก็โปรโมชันจากเหล่าเซเลปมากมาย ทำให้วันคนไม่มีคนรักไม่ได้มีไว้สำหรับผู้ใช้คนจีนเท่านั้น ท้ายที่สุดแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซในเครืออาลีบาบายังได้นำวันคนไม่มีคนรัก มาสู่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ด้วย ซึ่งรวมถึงไทยแล้วก็ประเทศสิงคโปร์
เพราะเหตุไรนักช้อปคนจีนถึงมาก
สำหรับนักช้อปผู้คนจำนวนมาก การใช้จ่ายตามแรงกระตุ้นที่นำโดยวัฒนธรรมบริโภคนิยม เป็นสิ่งที่ไม่อาจต้านได้ นักช้อปคนจีนบางบุคคลถึงกับล้อเลียนด้วยมุก “ตัดมือ” เพื่อหยุดพวกเขาจากการซื้อ
“หยาง เจี้ยงหลัน” นักจิตวิทยา เตือนว่าผู้ใช้อาจกำลังเจ็บปวดรวดร้าวแสนสาหัสจากความเปลี่ยนไปจากปกติสำหรับเพื่อการซื้อที่ขู่เข็ญซึ่งเกิดขึ้นได้เนื่องมาจากอารมณ์ด้านลบ
หยางยังพูดถึงผลกระทบจาก “ความประพฤติปฏิบัติการซื้อของอย่างคุ้มคลั่ง” ว่า หนุ่มสาวอาจใช้วันคนไม่มีคนรักเพื่อบรรเทาแรงกดดันในชีวิต
“การช้อปปิ้งอย่างคุ้มคลั่ง อาจเป็นวิธีบรรเทาความเครียดแล้วก็ให้รางวัลตนเอง”
อย่างไรก็แล้วแต่ เธอมั่นใจว่าวันคนไม่มีคนรักจะยังคงเป็นงานทางวัฒนธรรมแล้วก็ธุรกิจในระยะยาว
ปีนี้เศรษฐกิจจีนชะลอตัว
ซีเอ็นเอ็น บิสซิเนส กล่าวว่า ถึงแม้ 11.11 จะสร้างรายได้นับหมื่นล้านเหรียญสหรัฐให้กับอาลีบาบา แม้กระนั้นดูท่าปีนี้บริษัทจะค่อนข้างระแวดระวังการใช้จ่ายมากกว่าปีกลายๆจากภาวะเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้น ท่ามกลางภาวะเศรษฐกิจที่ชะลอตัว แล้วก็การบังคับใช้กฎข้อบังคับที่ครัดเคร่ง
อาลีบาบาแล้วก็ JD.com อาจทำสถิติยอดจำหน่ายใหม่ในปีนี้เหมือนเคย นักวิเคราะห์จาก Citi คาดหมายว่าจำนวนผลิตภัณฑ์รวม (GMV) ของอาลีบาบาจะมากถึง 578,000 ล้านหยวน หรือราว 90,000 ล้านดอลลาร์ ในตอน 124 ชั่วโมงแรกของพฤศจิกายน หรือเพิ่มขึ้น 15% เมื่อเทียบกับปีที่แล้ว
แม้กระนั้นอัตราการเติบโตนั้นคาดว่าจะช้ากว่าปีให้หลังมาก เพราะปีที่แล้วอาลีบาบาโพสต์เพิ่มขึ้นถึง 26% นักวิเคราะห์ของ Citi ยังคาดหมายว่าการเติบโตของ GMV ของ JD.com สำหรับตอนการซื้อผลิตภัณฑ์ จะลดเหลือ 22-26% น้อยกว่าปีที่แล้ว ซึ่งอยู่ที่ 33%
นักวิเคราะห์ของ Citi เขียนในรายงานล่าสุดว่า แคมเปญต่างๆยังสนับสนุนแนวทางการขายได้ ผู้ใช้มีความต้องการที่แข่งแกร่ง ถึงแม้พกเขาจะมีความระวังจากผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจ
เศรษฐกิจของจีนเติบโตในอัตราที่ช้าที่สุดในรอบปี เนื่องจากว่าปัญหาด้านพลังงาน การหยุดชะงักของการขนส่ง แล้วก็วิกฤตด้านอสังหาฯที่ทวีความร้ายแรงขึ้น ก่อให้เกิดผลกระทบต่อประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นชั้นสองของโลก
ในขณะเดียวกัน อัตราเงินเฟ้อของจีนก็เพิ่มขึ้น ส่งผลต่อกำไรแล้วก็กำลังซื้อของผู้ใช้ รวมถึงในกรณีที่ทุนผลิตภัณฑ์ที่ออกจากโรงงานในจีน พุ่งขึ้นอีกเป็นประวัติการณ์เมื่อเดือนที่ผ่านมา
เมื่อต.ค. ดัชนีราคาผู้สร้างของจีนพุ่งขึ้น 13.5% เมื่อเทียบกับตอนเดียวกันของปีที่แล้ว อย่างไรก็แล้วแต่ มีสัญญาณที่บอกว่าทุนที่สูงขึ้นนั้นกำลังต่ำลง
ส่วนดัชนีราคาผู้ใช้ของจีนเพิ่มขึ้น 1.5% จากตอนเดียวกันของปีที่แล้ว หรือเพิ่มเป็นสองเท่าของเดือนที่ผ่านมาหน้า แล้วก็เป็นอัตราการเพิ่มขึ้นที่เร็วที่สุดนับตั้งแต่ก.ย.ปีที่แล้ว
11.11 สร้างปัญหามลภาวะ
รอยเตอร์ส กล่าวว่า ถึงเวลาเลิกงานช้อปปิ้งที่ใหญ่ที่สุดในโลก ถึงแม้อาลีบาบาจะเริ่มเทศกาล 11.11 ไปแล้ว แล้วก็ต้องการที่จะให้เทศกาลคราวนี้เป็นมิตรกับสภาพแวดล้อมเยอะขึ้นเรื่อยๆ แม้กระนั้นมหกรรมนี้ไม่ตรงกันกับจุดมุ่งหมายด้านสภาพแวดล้อมของทางการจีนเยอะขึ้นถ้าเกิดอาลีบาบาเอาจริงเอาจังกับความยั่งยืนมั่นคง การไม่ให้ความสนใจการบริโภคที่มากเกินไป จะมีผลให้กำเนิดปัญหามากกว่าการแก้ปัญหา
จากกระแสการช้อปอย่างยิ่งใหญ่ที่เกิดขึ้น เป็นผลงานที่น่าประทับใจ ซึ่งเกี่ยวข้องกับคนงานหลายล้านคนภายในการจัดการบรรจุภัณฑ์หลายพันล้านชิ้น หน่วยงานด้านลอจิสติกส์ของอาลีบาบาระดมเครื่องบิน 3,000 ลำระหว่างงานปีที่แล้วเพื่อขนส่งสินค้า แล้วก็ปีนี้ได้พรีสต็อกผลิตภัณฑ์จากต่างประเทศไปแล้วกว่า 300 ล้านชิ้น จำนวนดังที่กล่าวถึงมาแล้วมีต้นทุนด้านสภาพแวดล้อม แม้จะดูน้อย
กรีนพีซเคยประมาณการว่า การขนส่งสิ่งของในวันคนไม่มีคนรัก เมื่อปี 2559 สร้างก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จำนวน 52,400 ตัน รายงานล่าสุดเมื่อปี 2562 คาดหมายว่าจำนวนสิ่งของบรรจุภัณฑ์ที่ใช้โดยอีคอมเมิร์ซแล้วก็ภาคการจัดส่งจะเพิ่มขึ้นมากกว่าสี่เท่าเป็น 41.3 ล้านตัน จากปี 2561 ถึงปี 2568
ในส่วนของอาลีบาบามีแผนการที่จะลดการปลดปล่อยคาร์บอนที่เกี่ยวข้องกับการสั่งซื้อลง 30% ในปีนี้ แม้จะไม่มีการเปิดเผยจำนวนที่จริงจริงก็ตาม โดยกรรมวิธีการลดการปลดปล่อยคาร์บอนอาจเป็นบริการรีไซเคิล หรือการตั้งศูนย์ข้อมูลที่ใช้พลังงานหมุนเวียน หรือแม้กระทั้งอัลกอริทึมด้ามจับคู่ผลิตภัณฑ์กับพัสดุที่มีขนาดสมควรเพื่อลดขยะ
นอกจากนั้น บริษัทยังเสนอบัตรกำนัลราคา 100 ล้านหยวน (15,600,000 เหรียญสหรัฐ) สำหรับแบรนด์ที่เป็นมิตรกับสภาพแวดล้อม ด้วย
หัวข้อนี้นับว่าเป็นเรื่องที่น่าดีใจ ยิ่งในตอนที่มีการประชุม COP26 ที่เมืองกลาสโกว์ของสก็อตต์แลนด์ ซึ่งผู้นำ สี จิ้นผิง ได้ตั้งเป้าให้จีนลดการใช้คาร์บอนในปี 2603
วันคนไม่มีคนรัก ยังอยู่ได้ยืนยาวกว่าจุดมุ่งหมายเดิมที่ตั้งไว้เพียงแค่กลไกทางการตลาด และไม่ได้มีความสลักสำคัญกับการเงินในทุกวันนี้ เพราะธุรกรรมที่เกิดขึ้นในปีที่แล้วคิดเป็นเพียงแค่ 6% ของผลรวมงบประมาณอาลีบาบา